Mô hình SCAMPER là công cụ tư duy sáng tạo giúp người làm đào tạo phát triển ý tưởng mới và cải tiến nội dung giảng dạy một cách có hệ thống. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách áp dụng SCAMPER từng bước, kèm ví dụ thực tế và lời khuyên hữu ích!

Nội dung thuộc L&D vocab – Từ điển làm đào…tạo. 

Mô Hình SCAMPER Là Gì?

SCAMPER là một phương pháp tư duy sáng tạo giúp người làm đào tạo để phân tích và cải tiến chương trình giảng dạy, bằng cách đặt câu hỏi theo bảy hướng tư duy khác nhau. Mô hình SCAMPER được phát triển bởi Bob Eberle và đã được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là đào tạo.

Mô hình SCAMPER là viết tắt của:

• Substitute (Thay thế): Thay thế một thành phần, nguyên liệu, hoặc phương pháp bằng một thứ khác. 
• Combine (Kết hợp): Kết hợp hai hoặc nhiều yếu tố để tạo ra sản phẩm/dịch vụ mới. 
• Adapt (Thích nghi): Điều chỉnh sản phẩm/dịch vụ để phù hợp với nhu cầu mới hoặc môi trường khác. 
• Modify (Sửa đổi): Thay đổi kích thước, màu sắc, hình dạng hoặc chức năng để cải thiện sản phẩm/dịch vụ.
• Put to another use (Dùng vào mục đích khác): Sử dụng sản phẩm/dịch vụ theo một cách khác với mục đích ban đầu. 
• Eliminate (Loại bỏ): Loại bỏ bớt một phần không cần thiết để đơn giản hóa hoặc giảm chi phí.
• Rearrange/Reverse (Sắp xếp lại/Đảo ngược): Thay đổi thứ tự hoặc hướng sử dụng của sản phẩm/dịch vụ để có hiệu quả tốt hơn.

Ví dụ về SCAMPER trong đào tạo

Dưới đây là một số gợi ý ứng dụng SCAMPER trong đào tạo, bạn có thể tham khảo:

S – Substitute (Thay thế)

• Thay thế hình thức đào tạo truyền thống (học trực tiếp tại lớp) bằng đào tạo trực tuyến qua Zoom hoặc LMS (Hệ thống quản lý học tập).
• Thay sách hướng dẫn bằng video ngắn giúp học viên tiếp thu nhanh hơn. 

C – Combine (Kết hợp)

• Kết hợp học lý thuyết với thực hành ngay tại doanh nghiệp để tăng hiệu quả tiếp thu.
• Kết hợp AI chatbot vào hệ thống LMS để hỗ trợ giải đáp thắc mắc tự động 24/7.

A – Adapt (Thích nghi)

• Điều chỉnh nội dung đào tạo cho phù hợp với từng bộ phận trong công ty (Marketing, Bán hàng, Nhân sự, Sản xuất,…).
• Chuyển đổi khóa đào tạo từ dài hạn sang microlearning (học từng phần nhỏ trong thời gian ngắn) để phù hợp với lịch trình bận rộn của nhân viên.

M – Modify (Sửa đổi)

• Mở rộng chương trình đào tạo nội bộ thành khóa học công khai cho đối tác hoặc khách hàng.
• Thêm yếu tố trò chơi hóa (gamification) để tăng sự hứng thú và tính tương tác của nhân viên.

P – Put to another use (Dùng vào mục đích khác)

• Biến các buổi đào tạo nội bộ thành khóa học e-learning để sử dụng lâu dài.
• Dùng AI để tạo ra bản tóm tắt tự động từ video đào tạo, giúp nhân viên dễ dàng ôn lại nội dung.

E – Eliminate (Loại bỏ)

• Loại bỏ cách đào tạo kiểu “một chiều” (giảng viên nói, học viên nghe) và thay bằng học tập tương tác với phương pháp AFTA. Học viên được học thông qua thực hành, thảo luận, chia sẻ lại cho người khác.
• Giảm bớt tài liệu giấy, thay thế bằng nội dung số hóa giúp tiết kiệm chi phí.

R – Rearrange/Reverse (Sắp xếp lại/Đảo ngược)

• Thay đổi cấu trúc khóa học từ cố định sang học theo nhu cầu (học viên tự chọn chủ đề phù hợp với công việc của họ).
• Đảo ngược vai trò: Để nhân viên giảng dạy lại cho đồng nghiệp sau khi học xong, giúp họ hiểu sâu hơn. Hiệu quả của việc này đã được chứng minh thông qua learning pyramid, 90% kiến thức sẽ được tiếp thu khi dạy lại cho người khác. 

03 bước áp dụng SCAMPER để cải tiến chương trình đào tạo

Bước 1: Xác định vấn đề cần cải tiến

Người làm đào tạo cần xác định một nội dung, phương pháp hoặc quy trình đào tạo chưa hiệu quả và cần cải tiến.

Bước 2: Áp dụng từng bước SCAMPER để phát triển ý tưởng

Sử dụng từng kỹ thuật trong SCAMPER để đặt câu hỏi và tìm ra những cách tiếp cận mới. Ví dụ:

• Có thể thay thế phương pháp giảng dạy hiện tại bằng một phương pháp tương tác hơn không?
• Có thể kết hợp bài giảng lý thuyết với thực hành để tăng hiệu quả học tập không?
• Có thể thay đổi trình tự bài giảng để học viên dễ tiếp thu hơn không?

Bước 3: Thử nghiệm và đánh giá

Sau khi đưa ra các ý tưởng mới, cần thử nghiệm trên một nhóm học viên và đánh giá hiệu quả trước khi áp dụng rộng rãi. Sau đó tiếp tục quy trình mới bằng cách quay lại bước 1.

Tạm kết về mô hình SCAMPER là gì? 

Trên đây là một vài thông tin giải đáp cho câu hỏi mô hình SCAMPER là gì? Mô hình SCAMPER là công cụ giúp sáng tạo và phân tích trong đào tạo. Nó giúp cải thiện chương trình giảng dạy một cách có hệ thống, tối ưu hóa nội dung và đáp ứng tốt hơn nhu cầu học viên, nâng cao chất lượng đào tạo..

Tin rằng bài viết trên đây giúp ích được đến công việc của bạn. Chúc bạn sớm áp dụng thành công mô hình SCAMPER vào cải tiến đào tạo tại doanh nghiệp. 

Ngoài ra, nếu bạn đang tìm kiếm các chương trình đào tạo dành cho cá nhân, có thể tham khảo một số chương trình do VMP tổ chức như:

Train The Trainer 3+ | Đào tạo Giảng viên nội bộ số 1 Đông Nam Á.

Program Design With Tech | Ứng dụng công nghệ thiết kế đào tạo

Training Management Performance | Quản lý hiệu suất đào tạo

U – Maximize Management | Nâng cao năng lực quản lý bền vững

On The Job Coaching | Kỹ năng huấn luyện kèm cặp nhân viên

Leading Emotional | Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc

Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ 1800 6981 hoặc gửi mail về địa chỉ daotao@vmp.edu.vn. Đội ngũ VMP luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn!